Herkesin hayatında kaygı ve endişeye neden olan şok, ne yazık ki hayatımızda hep yer alacak ve bizi tedirgin etmeye devam edecek. hayatımızı bu şekilde etkileyen doğal afetBunun nasıl olduğuna hızlıca bir göz atalım.
Deprem, zeminde fay denilen kırıklar üzerinde biriken deformasyon kuvvetinin ani bir şekilde boşalması sonucu meydana gelen yer değiştirme hareketinin neden olduğu karmaşık bir olgudur. elastik dalga hareketleri. denir. Peki depremin etkisini anlamak için kullandığımız şiddet ve büyüklük kavramlarının her zaman karıştırıldığını biliyor musunuz?
“Depremin şiddeti ve “Boyut” terimleri arasındaki fark nedir?
deprem şiddeti Depremin hissedildiği yere depremin yarattığı etki denir. Bu etkiler; Doğaya, yapılara veya insanlara aykırı olabilir.
depremin büyüklüğühalbuki Bir deprem sırasında açığa çıkan gücün bir ölçüsü olarak tanımlanır.
Sürekli duyduğumuz depremlerin hayatımıza etkileri nelerdir?
- 1.0- 3.0:Bu büyüklükteki bir sarsıntı neredeyse hiç hissedilmez.
- 3.0-3.9: Binaların üst katlarında oturanlar bunu açıkça hissediyor. Birçok insan beyin sarsıntısının deprem olduğunun farkında değil. Duran araçlar yavaşça sallanır. Sallamak, büyük bir kamyon geçerken sallamayı anımsatıyor. Beyin sarsıntısı süresi varsayılır.
- 4.0- 4.9: Gün içinde binalarda bulunan hızlılık hemen hemen herkes tarafından hissedilir; dışarıdakiler birden fazla sarsıntı hissetmezler. bazıları geceleri uykudan uyanır . Duran araçlar görünür biçimde sallanır. Bu büyüklükteki depremlerde eşyaların yeri değişebilir ve zayıf binalar hasar görebilir. Duvardan çıtırtı sesleri geliyor.
- 5.0 – 5.9: Özel olarak tasarlanmış yapılara hafif hasar verirken, kötü kullanılan yapılar önemli hasar neden olur. Bazı bacalar çöker.
- 6.0- 6.9: Orta ve büyük yapıların dayanıklılığına bağlı olarak büyük hasarlara neden olur. Bacalar devrilir, üst üste yığılmış ekipmanlar devrilir, duvarlar ve sütunlar çöküyor . Ağır mobilyalar devrilir. Binalar temellerinden kayıyor.
- 7.0 veya daha büyük: Yeterince inşa edilmiş ahşap yapıların bir kısmı yıkılırken, taş yapıların çoğu temelleri ile birlikte yıkılmaktadır. Bu büyüklükteki sarsıntılardan sonra bir tsunami olasılığı da oldukça yüksektir. Ufuk çizgisi yüzen bir yüzeye dönüşür. Ufuk ve yataylık kavramı ortadan kalkar. Parçalanma anakarada meydana gelir.
Peki dünyanın ve Türkiye’nin en büyük depremi hangisiydi?
1960 Şili depremi
10 dakikazamanında ve 9.5 Bu deprem dünya tarihinin en büyük depremlerinden biriydi. Bu sarsıntıda yaklaşık 1600 kilometre uzunluğunda devasa bir fay hattı kırıldı.
1960 yılında yaşanan bu şok sadece Valdivia’yı etkilemedi. 700 km uzaklıktaki Hawaii’yi bile etkiledi. 25 metreye kadar uzanan tsunamilermeydana geldi ve depremin etkisi okyanusun birçok kıyısına ulaştı.
Etkisi 178 gigaton olan bu sarsıntının şiddeti, 1000 atom bombası Yaratacağı korkutucu şiddetle eşdeğer olduğu düşünülüyor. 6 bin kişinin hayatını kaybettiği bu depremin maddi zararı bugünün parasıyla 4 milyar dolardan fazla olarak hesaplandı.
1939 Erzincan Depremi
Genç Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk büyük afetlerinden biri olan Erzincan Depremi 27 Aralık 1939’da meydana geldi ve 7.9 büyüktü Sadece ülkemizde değil tüm dünyada yaşanan en büyük şoklardan biri olarak kayıtlara geçen bu felakette. 33 bin vatandaşımız hayatını kaybetti,100 bin vatandaşımız yaralandı, 116 binden fazla bina hasar gördü ve büyük bir maddi kayıp meydana geldi.
Ülkemizde meydana gelen diğer büyük depremleri buradan inceleyebilirsiniz:
Gelelim asıl sorumuza: Büyüklüğü 10.0 ve üzerinde olan yıkıcı bir “mega deprem” olabilir mi?
10.0 veya daha büyük bir sarsıntı olan “Mega Deprem” fikri teorik olarak mümkün, ancak olası değil. Bir depremin büyüklüğü, meydana geldiği fayın uzunluğu ile ilişkilidir. Kuyu arıza ne kadar Deprem o kadar büyük. Bir fay, yer kabuğunu oluşturan kayalarda, her iki taraftaki kayaların birbirini geçtiği bir kırılmadır.
boyut 10.0 Bir arızanın sarsıntı oluşturacak kadar uzun süre var olup olmadığı bilinmemektedir. Böyle bir fay hattı olsaydı, gezegenin büyük bir bölümünü çevreleyeceği ve rastgele bir depremde tüm dünyayı alt üst edeceği kaçınılmaz bir gerçek olurdu.
- Kaynaklar:Kandilli Rasathanesi, USGS
